Referentie

Kanko Assita, 2014, Parce que tu es une fille : histoire d’une vie excisée d’Assita Kanko, Renaissance du Livre, België.

Situeer de auteur

Assita Kanko is een jonge vrouw, afkomstig uit Burkina Faso. Ze woont al verschillende jaren in België en zet zich in voor de rechten van de vrouw. Ze is ook politiek geëngageerd in de Brusselse gemeente Elsene.

Onderwerp

Dit boek is een getuigenis over de besnijdenis die ze onderging in Burkina Faso toen ze 5 jaar oud was, en over haar strijd tegen elke vorm van gendergebonden discriminatie en geweld.

Samenvatting

Assita is 5 jaar oud en woont in Burkina Faso. Nu al voelt ze dat haar broers anders behandeld worden: ze krijgen meer vrijheid en moeten minder taken doen. Op een ochtend neemt haar moeder haar mee naar een verlaten huis, waar ze drie oude vrouwen en huilende meisjes aantreffen. Assita weet nog niet wat haar te wachten staat, maar één ding is zeker: ze zal hier niet heelhuids uitkomen.

Vandaag is Assita een stralende vrouw. Ze woont al verschillende jaren in België en heeft het lijden en de schaamte weten te overwinnen. Ze heeft zichzelf als vrouw helemaal kunnen vinden. Ze vertelt hoe activistes tegen vrouwenbesnijdenis, zoals Waris Dirie en Ayaan Hirsi Ali, indruk op haar maakten en haar leven beïnvloedden. Ze besloot zelfs Nederlands te leren nadat ze Ayaan Nederlands hoorde praten op de televisie, wat niet alledaags is voor Burkinabezen! Assita is nu tweetalig en neemt deel aan zowel Nederlandstalige als Franstalige debatten tegen vrouwenbesnijdenis.

In het eerste deel “tempête sous une jupe” vertelt ze over haar besnijdenis, en in het tweede deel “parce que tu es une fille” geeft ze informatie over vrouwenbesnijdenis hier en in Burkina Faso, en praat ze over strategieën om de praktijk af te schaffen.

Kritiek

Pluspunten

Assita’s boek bespreekt, naast het thema vrouwenbesnijdenis, ook de voorbestemde rol die weggelegd is voor meisjes in Afrika. Ze is nog erg jong als ze beseft dat ze anders wordt behandeld dan haar broers, vooral wat het huishouden betreft: dit is haar verantwoordelijkheid “parce que tu es une fille”. Ze is een uitstekende leerlinge, en hoewel ze ervan droomt minister of president te worden, zegt iedereen tegen haar dat ze leerkracht zal kunnen worden. Van jongs af aan lijdt ze onder dit verschil en wil ze genieten van dezelfde rechten als jongens. Op een dag vraagt ze zelfs aan haar vader op een mannelijk geslacht voor haar te kopen, zodat ze van dezelfde voordelen zou kunnen genieten als de jongens.

Ze beschrijft ook de gevoelens waarmee ze geconfronteerd wordt wanneer ze verliefd wordt, wat eerder uitzonderlijk is. Ze beschrijft haar verlangen om verder te gaan in haar relatie, die tegengehouden wordt door de angst om over haar besnijdenis te vertellen en de manier waarop de man hierop zal reageren. We zien deze verlegenheid ook bij jonge Afrikaanse migrantenvrouwen die een relatie hebben met Europese mannen, of met mannen afkomstig uit Afrikaanse landen waar vrouwenbesnijdenis niet voorkomt. Assita Kanko beschrijft dit gemengd gevoel goed: aan de ene kant het verlangen, en aan de andere kant de angst dat de man, de geliefde, het litteken en de verminking zal ontdekken. En de angst neemt maar al te vaak de bovenhand.

Assita beschrijft ook het discours van vrouwen die in België wonen, en die voorstander zijn van vrouwenbesnijdenis, die zeggen dat dit goed is voor meisjes. Deze stemmen worden zelden gehoord, we horen vaker te stemmen van de activistes tegen besnijdenis. Dit is ook een pluspunt aan het boek.

Minpunten

Assita Kanko opent bepaalde deuren, zonder tot het einde door te gaan. Dit doet ze bijvoorbeeld bij de tegenstrijdige gevoelens die ze voelt tijdens liefdesrelaties, de angst dat de andere haar besnijdenis zou ontdekken – heeft ze dit kunnen overwinnen? En hoe?

De toegevoegde artikels en gesprekken voegen niet veel toe aan het boek want de inhoud ervan is meestal al opgenomen in het verhaal zelf.

Persoonlijke mening

Deze bibliografische essay leest erg makkelijk en praat over vrouwenbesnijdenis vanuit relatief nieuwe invalshoeken. Ik raad het boek aan om te begrijpen wat meisjes allemaal opgelegd kan worden “omdat het meisjes zijn”, en om te zien hoe men vooruit kan gaan en het geweld kan overwinnen als je zo vastbesloten bent als Assita Kanko.