Mijn naam is Yalikathou Sylla. Ik word bijna 23 jaar en woon nu al meer dan 4 jaar in België.

Een toevallige ontmoeting met GAMS…
In het begin wist ik niet goed of ik echt wel geëngageerd was in de strijd tegen VGV, want er was veel onwetendheid… Toen ik daar nog was, had ik er nooit echt over horen spreken. Er was wel een zanger die hierover zong… “l’excision, c’est pas bon. Arrêtez et tout ça là”… Maar het waren niet echt liedjes waar ik mijn aandacht aan schonk. Want ik dacht dat VGV iets normaals was.

Toen ik in België aankwam, heb ik asiel aangevraagd. Ze hebben me toen naar het opvangcentrum gestuurd. Op een dag was ik erg gestresseerd en ben ik mijn sociaal assistente gaan opzoeken. Ik legde haar uit dat ik het echt beu was om altijd in het opvangcentrum te blijven. We mochten geen opleiding volgen, ze stuurden me steeds opnieuw naar laagdrempelige cursussen waar algemene kennis herhaald wordt… Maar ik kende dit al, mijn niveau lag hoger dan dat! Mijn sociaal assistente vertelde me dat er een vereniging bestond die strijdt tegen VGV. Ik zei dat ik hier nog nooit over had horen praten. Ze gaf me de flyer van GAMS en raadde me aan die eens door te nemen. Misschien zou dit mij op ideeën brengen. Ze zou GAMS contacteren zodat ik er eens naartoe kon gaan, daar zouden ze me kunnen helpen. Weet je, er is ook nog mijn gemeenschap en zo… Ik zei dat ik hier geen probleem mee had, maar was eigenlijk niet geïnteresseerd. Ik had de inhoud van de flyer niet gelezen, mijn doel op dat moment was om het centrum te verlaten, werk te zoeken, een stabiel leven op te bouwen, enzovoort…

Op een dag brak één van mijn vriendinnen in het centrum haar arm. Een tijdje later had ze een afspraak gepland bij GAMS. Gezien ze zwanger was, kon ze niet alleen naar Brussel gaan. Iemand moest haar vergezellen om haar onderweg te helpen. De trein nemen, de tram… dat was allemaal niet zo evident. In het centrum waren niet veel mensen die de tijd hadden om haar te vergezellen. Met de trein van Dinant naar Brussel, dat neemt veel tijd in beslag. Ik was in dezelfde kamer toen de assistenten dit aan het bespreken waren, dus vroegen ze aan mij: “Ah, kun jij Aïssatou morgen vergezellen? Ze heeft een afspraak bij GAMS.” Ik antwoordde: “GAMS, GAMS… Waar is dat?” Terwijl ik hun flyer al had! Maar mijn gedachten stonden er toen niet naar. Een meisje uit de Peulgemeenschap vertelde me: “Ah GAMS, ik ben daar al geweest! Het is een goede plaats. Gezien jij artieste bent, kun je misschien ook eens gaan? Misschien vind je het daar wel leuk! En we weten allemaal hoe jij bent… zelfs als het je daar niet aanstaat, zal het er op z’n minst voor zorgen dat je minder gestresseerd bent, dat je hier niet heel de tijd rondhangt en niets anders te doen hebt dan rondlopen, eten en slapen.” Ik zag hier geen probleem in, ik wilde de dame wel vergezellen om eens te gaan kijken wat daar allemaal gebeurde. Dus toen zijn we samen vertrokken… Terwijl ze in gesprek was, heb ik alles goed bekeken: de ruimte, de leden, alles… En ik heb beslist zelf een afspraak te maken. Toen ik terugkwam, ontmoette ik Pamela. Ze gaf me wat meer uitleg vrouwenbesnijdenis, het ontstaan van GAMS, de rol van GAMS voor meisjes die de praktijk ondergaan hebben… Ik heb haar toen ook even over mijn eigen verhaal verteld. Ze zei dat ik altijd welkom was, dat ik altijd mocht komen om deel te nemen aan activiteiten (zoals lichaamsexpressie, praatgroepen, enz.).

De strijd aangaan met muziek
Ik ben een paar keer gaan deelnemen aan activiteiten. Ik observeerde alle dames en ik stelde vast dat we allemaal dezelfde doelen hadden, dezelfde pijn. We leggen dezelfde pijnlijke weg af. Maar ik stelde ook vast dat geen enkele vrouw haar hart durfde te openen, dat niemand echt durfde uit te spreken wat de oorzaak was, wat deze praktijk betekende. Want zij hebben zich altijd geschaamd. Ik dacht bij mezelf: “… dat is pas interessant!” Ik bedacht me dat ik iets op poten zou kunnen zetten als ik echt toenadering zou zoeken, als ik echt zou proberen om hun doel en hun strijd met betrekking tot deze praktijk te begrijpen. Ik wilde uitzoeken hoe ik als artieste kon samenwerken met een vereniging die nog nooit de kans had gehad om naar mij te luisteren.
Tijdens de workshop lichaamsexpressie vertelde Zahra dat GAMS graag een jongerengroep wilde oprichten. Ik dacht: “Geen probleem, ik ben er klaar voor en ik wil hier deel van uitmaken.” In de groep vroegen ze ons wat we graag wilden doen. En ik dacht: “Als ik ze nu eens voorstel om te zingen!” Ik heb Zahra mijn CD laten beluisteren. Haar reactie was positief “Maar, dat is goede muziek! Zou je ook zo’n liedje kunnen schrijven over meisjesbesnijdenis?”

De eerste keer op het podium
Een tijde later vertelden ze me over het optreden van Sayon Bamba [2] in de Botanique. Ik dacht “Ah, dat… ik wil mij engageren in deze strijd! Maar ik weet niet hoe. Waar moet ik beginnen? Wat moet ik doen? Ik ga hen toch volgen! Ik zal een eerste ervaring proberen op te doen.”

Maar… voordat ik dat lied begon te schrijven… ik had wel ideeën, maar… weet je, wanneer je zo sterk… bezig bent met de… asielprocedure… Soms heb je wel ideeën, maar weet je niet hoe je ze samen kunt brengen om er iets goed van te maken. De dag waarop ik het liedje had afgewerkt, begon mijn vriendje mij gewoon uit te lachen. Ik vroeg mij af waarom en ging vlug een nieuw liedje schrijven over meisjesbesnijdenis.

Mijn eerste optreden was in de Botanique. Een dame vroeg mij: “Ben jij afkomstig uit Guinee? Maar waarom kom je bij GAMS?” Ik antwoordde: “Uit nieuwsgierigheid, door de stress… alles! Alles zorgt ervoor dat ik bij GAMS kom!” En zij zei: “Dat is goed, je moet blijven komen, je moet moedig zijn! Onthoud goed dat je het kan maken in je leven, dit is nog maar het begin, het feit dat je nu geen papieren hebt doet er niet toe.” Ze vertelde me ook wat over haar eigen leven, hoe veel ze had geleden. En ik kreeg veel bewondering voor haar. Ik dacht: “Nu ga ik mij echt engageren!”

De druk van de familie, de gemeenschap en de traditie
Maar toen ik terug vertrok, begon de druk van de familie op mij te wegen. Want de meesten zeiden: “Durf jij dat? Waarom stel je je eigen traditie, je eigen cultuur in vraag? Hoe durf je hier tegen te strijden?”

Toen heb ik heb mijn moeder gebeld. Ik heb haar een aantal zaken uitgelegd en gezegd: “U bent een vrouw. U heeft dit misschien zelf meegemaakt. Ze hebben het [meisjesbesnijdenis] ook met jou gedaan. We zijn er allemaal slachtoffer van geworden, maar niet zoals de meisjes die geïnfibuleerd werden, bij wie echt alles weggesneden werd. We weten wat het inhoudt. Want soms zijn we geblokkeerd, als we intiem willen zijn is er niets goeds aan. Je bent er wel, maar de man trekt zich niets van je aan. Voor hem… voor hem ben je eigenlijk niets. Hij neemt je, hij is tevreden, en jij… hij denkt niet aan hoe jij… daar beneden… begrijp je…” Ik heb dit een beetje uitgelegd aan mijn moeder. Ze zei dat ik vooruitgang had gemaakt.

Een van mama’s vriendinnen is arts. Mama begrijpt me dus wel, maar ze verwittigde me dat het niet makkelijk zou zijn om tot de anderen door te dringen. Ik zei: “Mama, we moeten vechten!” Het zijn vaak moeders die meisjes gaan halen om alles weg te snijden… alles, alles, alles. Maar als jij mijn hand vastneemt om me te gaan besnijden, ben je medeplichtig, je kan ook verantwoordelijk gesteld worden!
Omdat ik tegen de praktijk strijdt, denken sommige personen uit mijn gemeenschap dat ik behekst ben. Ze vinden het niet normaal dat ik kritiek lever en dat ik zeg dat het pijn veroorzaakt. Maar dit is de werkelijkheid! Wij lijden, wij hebben pijn. En ook vandaag nog veroorzaakt dit problemen voor koppels. Maar vrouwen durven hier niet over te klagen, ze schamen zich.

Ik heb tegen mijn moeder gezegd dat ik graag mee wilde doen aan de strijd van de vereniging, maar dat ik het enkel zou doen als zij akkoord was met mijn strijd. Dit was het enige wat mij interesseerde, ik wilde haar geen stress bezorgen. Daarom heb ik haar dan ook uitgelegd wat meisjesbesnijdenis inhoudt, waarom het niet goed is en waarom het verboden is. Ik heb haar uitgelegd dat er jonge meisjes sterven tijdens de bevalling, en dit door de besnijdenis! Ook kindjes sterven als gevolg van complicaties tijdens de bevalling of doordat moeders miskramen krijgen. Meisjesbesnijdenis veroorzaakt veel leed. In Afrika horen zelfs artsen de boodschappen over de praktijk, maar ze weten niet echt wat het betekent. Vrouwen kunnen door een besnijdenis veel pijn hebben, maar de artsen weten dit niet! Misschien denken ze dat het om hekserij of betoveringen gaat, maar dat is het niet!

Mama begreep mij wel en ze beloofde haar uiterste best te doen om meisjes die geboren worden te beschermen, om te verhinderen dat de familie hen hetzelfde zou aandoen. Ze zei: “Als ik ze niet kan tegenhouden, zal ik ze tenminste vragen niet te streng te zijn tegen de meisjes.”

Ik heb geantwoord dat haar strijd rechtvaardig was. Ik, van mijn kant, zou mijn strijd via mijn muziek verder zetten. Ik wil strijden tegen alle leed die vrouwen ondergaan en waar ze niet over durven spreken. Ik wil hun woordvoerster zijn. Mama heeft me geluk toegewenst: “Als dit is wat je wenst, ga er voor.” Op deze manier ben ik mij echt gaan inzetten tegen vrouwenbesnijdenis, geweld tegenover vrouwen, enzovoort.

Belangstelling voor andere projecten

Ja, ja, ja, ik zit boordevol ideeën. Ik wil niet alleen voor GAMS en in naam van GAMS strijden. Maar momenteel kan ik mijn ideeën nog niet uitvoeren door een gebrek aan middelen, aan steun, enz. Momenteel wil ik gewoon een stabiel leven opbouwen, een echte job vinden.

Een boodschap om door te geven
Hoewel ze bij GAMS uitleggen wat vrouwenbesnijdenis is, komen hier vaak mensen zonder echt te weten waarom, of het nu in de jongerengroep is of in andere activiteiten. Maar ik begrijp hen, hoor. Als je gestresseerd bent door problemen in verband met je verblijfsvergunning, als je je niet sterk voelt, dan kan je zelfs niet aan jezelf [je lichaam] denken… Laat staan dat je dan goed naar mensen zou kunnen luisteren die steeds over hetzelfde spreken. Voor hen is het een beetje… tijdverlies. Zij denken dat het hen niets opbrengt, terwijl dit allemaal in hun belang is! Want als je besneden bent maar niet bij de mensen komt die je kunnen helpen om jezelf te bevrijden, zul je altijd een gevangene van je man blijven. En je zal helemaal alleen zijn met je pijn. Mannen trekken zich niets van je aan. Als een man zijn plezier niet bij jou kan vinden, gaat hij het wel elders zoeken! En jij zal achterblijven en denken dat hij niet van je houdt omdat je hem geen plezier kunt geven. Maar er zijn plaatsen waar je terecht kunt om de zaken echt te begrijpen, om zelf je man te doen begrijpen hoe de zaken zijn en wat we moeten doen. Zolang je daar niet naartoe gaat, weet je het niet, he!

Hoe dan ook, we zullen de boodschap verspreiden! In de metro, tijdens etentjes met vrouwen die vandaag nog steeds onwetend zijn… Want we zijn allemaal betrokken!

Muziek van Yalikathou Sylla

2014, Babel festival te Brussel

2015, 4 februari. Evenement van GAMS in het kader van de Internationale Dag tegen VGV (het liedje begint op 8min 36 sec).

_______________________________________

[1] Zahra Ali Cheick is coördinatrice van GAMS België in Brussel. Ze is intercultureel bemiddelaarster en is verantwoordelijk voor de werking van de jongerengroep.
[2] Sayon Bamba is afkomstig uit Guinee. Ze is zangeres en zet zich in voor de strijd tegen vrouwelijke genitale verminking. Klik hier voor meer informatie.