Mijn naam is Alpha Soumah. Ik ben afkomstig uit Guinee en ben sinds 3 jaar in België. Ik woon in het opvangcentrum van Florennes. Ik ben econoom, maar ik ben al lang erg geïnteresseerd in het onderwerp vrouwelijke genitale verminking.

Begin van zijn betrokkenheid in de strijd tegen VGV

VGV… Ik heb het geluk gehad naar school te kunnen gaan. Ik heb ook het geluk gehad veel groepen en verenigingen te leren kennen, en dan vooral verenigingen die strijden tegen VGV. Toen ik in het 7^e jaar zat kregen we les over seksuele reproductie.

Al van jongsaf aan had ik een doel: geneeskunde studeren. Dit heeft me ertoe aangezet om documenten rond seksuele reproductie te gaan lezen. Gaandeweg ben ik ook wetenschappelijke documenten gaan lezen. Ik las teksten over biologie, seksualiteit, veel verschillende thema’s.

Op school werd er niet echt gepraat over VGV, er werd in elk geval niet gesensibiliseerd! Ik wist dat het bestond, omdat ik elke vakantie de jonge meisjes en jongens zag. Ik vond vooral de meisjes interessant, want ik heb een zus die het slachtoffer werd van VGV. Ik heb vooral gezien, ik heb begrepen, dat er een verschil was tussen de mannen en de vrouwen. VGV is niet goed. Ik zal nooit vergeten hoe mijn zus Diariou huilde. Zij stierf aan de complicaties van een bevalling.

Beetje bij beetje ben ik me gaan inzetten in de strijd tegen VGV: ik verzamelde informatie, ik leerde wat VGV precies inhoud. Daarna heb ik me aangesloten bij groepen en verenigingen, met name de vereniging “100% jeunes, 100% réglo”. Deze vereniging is actief in de strijd tegen VGV en AIDS. Hier heb ik de grootste ontdekking gedaan, hier heb ik de waarheid ontdekt: VGV wordt niet opgelegd door de Koran. De praktijk hoort bij geen enkele religie. Het gaat om een culturele praktijk, die verbonden is aan traditie en niet aan religie.

In mijn wijk bestond er slechts één vereniging, en dit was een etnische beweging. Ik wilde dat we een jongerenvereniging werden waar alle etniëen in samenkomen, ik wilde geen tijd verliezen. Deze vereniging heet « AJDIS – Association des Jeunes pour le Développement et l’Intégration Sociale ». We hebben gewerkt aan de doelstellingen van de vereniging, we hebben documenten opgesteld om een aggregatie te verkrijgen. Ik heb het initiatief genomen om te beginnen praten over VGV, vrouwelijke genitale verminking, want wij noemen het “vrouwenbesnijdenis”. Het is een beetje beperkt, maar wij praatten rechtstreeks over vrouwenbesnijdenis, de strijd tegen AIDS, en we deden aan sensibilisering. De vereniging heeft bestaan maar gezien we over vrouwenbesnijdenis praatten hebben we onze aggregatie niet kunnen verkrijgen. De vereniging blijft bestaan, en is hier en daar aanwezig. Maar het was moeilijk voor ons om de aggregatie te verkrijgen. Het heeft veel problemen veroorzaakt in de evolutie van onze vereniging.

Mijn engagement in de vereniging heeft me veel geholpen, want ik heb redelijk wat volk kunnen mobiliseren. Bijna heel de jeugd. En we hebben in veel domeinen gewerkt: we organiseerden voetbalmatchen, tornooien, enz. in onze wijk.

De gang van het leven: aankomst in België en ontdekking van GAMS.

Toen ik in België aankwam, moest ik een asielaanvraag indienen. Toen dit achter de rug was, wilde ik me weer gaan engageren in de strijd. In het centrum waar ik toen verbleef hoorde ik vaak spreken over GAMS, maar de sociaal assistenten zeiden altijd dat GAMS enkel voor vrouwen is. Ja, dat is zeker wat ze zeiden!

Ik ben begonnen aan een opleiding ziekenverzorger. Daar leerde ik een meisje kennen die afkomstig was uit Burkina Faso en die deelnam aan de activiteiten van GAMS. Op een dag heeft ze me verteld over deze activiteiten, meer specifiek over het theater. Theater en cinema, dat zijn zaken die me erg interesseren. Maar ondertussen moest ik het centrum verlaten. Ik ben terug gekomen naar Brussel, waar ik een nieuwe asielaanvraag indiende. Daarna ben ik naar Florennes gekomen. Voordat ik naar Florennes kwam heb ik Moussa ontmoet, een jongen die theater speelde. Toen hij zag dat ik hier ook in geïnteresseerd was heeft hij me voorgesteld aan CIRE[1], waar we samen aan een theaterproject hebben deelgenomen. Het was de eerste keer dat ik aan zo’n project deelnam, en ik heb daarna nog aan andere projecten deelgenomen. Zo heb ik een personeelslid van het SCI ontmoet – le Service Civil International -, waar hij me heeft voorgesteld. Hier heb ik ook heel wat zaken ontdekt. En dan ben ik begonnen met de strijd tegen VGV, vooral met het centrum van Florennes. Dit centrum is erg geëngageerd in de sensibilisering, in de activiteiten, en in het informeren van de bewoners. Dit heeft een grote opening voor mij gecreëerd, op deze manier ben ik naar Phillipeville gegaan met het centrum. Het was de eerste keer dat ik Khadia en Fabienne [2] ontmoette. Ik heb toen een duw in mijn rug gevoeld “je moet ervoor gaan, je kan nog zo veel dingen ontdekken!”. Zo is alles begonnen met GAMS, dankzij Florence en haar team.

… tot zijn engagement in de vorming voor sleutelpersonen in de gemeenschap

Vorig jaar heb ik deelgenomen aan het colloquium van INTACT ^[3], op 14 november 2013. Dat is ook dankzij Florence: zij heeft ervoor gezorgd dat we erbij konden zijn. Ze heeft gezien dat we gemotiveerd waren en dat we wel wat kennis hadden over VGV. Ze zag dat we wilden verdedigen, dat we wilden strijden tegen de praktijk. Ikzelf ben erg aanwezig in het centrum: er gebeurd bijna niets zonder dat ik erbij ben. Iedereen weet dus dat ik gemotiveerd ben om te strijden tegen VGV. Overal waar gepraat wordt over VGV, over strijd, over sensibilisering, daar ben ik ook aanwezig, ook al ben ik een man. Ik wil dan ook zeggen aan alle mannen: blijf niet bij de pakken zitten…het is iets wat ons allen aanbelangt!

Dus, toen men begon met de opleiding voor sleutelpersonen in de gemeenschap… heeft men mij opgebeld om me te informeren over deze vorming. Ze zeiden:”We kunnen je niet aan de kant laten want je bent erg geëngageerd in de strijd tegen VGV. Ben je geïnteresseerd?” Ik heb gezegd “natuurlijk, dit is iets wat me veel interesseert!”. Dus ben ik de vorming gaan ontdekken.

Ik wil de mensen die deze vorming nog niet kennen echt aanmoedigen om te gaan kijken, om GAMS te gaan leren kennen, om te gaan zien tot wat GAMS in staat is. Want dankzij deze vorming heb ik, in de eerste plaats, nieuwe mensen leren kennen. Het ging er gezellig aan toe, de vorming was geniaal voor mij want ik heb veel bijgeleerd op vlak van communicatie en sensibilisering. Ik heb echt zaken ontdekt waardoor ik vandaag tegen eender wie kan praten over VGV, waardoor ik mijn argumenten goed kan verdedigen. Veel mensen, vooral degenen die actief zijn in de strijd tegen VGV, zullen zich afvragen wie deze sleutelpersonen in de gemeenschap zijn. Ik zou hen gewoon zeggen dat het personen zijn die deel uitmaken van GAMS, die door GAMS gevormd zijn en die in de verschillende gemeenschappen sensibiliseren. Samen met GAMS is het hun doen zoveel mogelijk mensen te sensibiliseren, vooral nieuwkomers en personen die VGV niet kennen. Ook Belgen die VGV niet kennen. Wij spelen een verbredende rol, wij moeten mensen informeren zodat ze beter op de hoogte zouden zijn en zodat ze hun voorzorgen zouden nemen tegen VGV. Het is niet omdat we afkomstig zijn van een ander land dat we niet geconfronteerd kunnen worden met VGV, zelf hier in België. Ook al zijn we een klein team, ik weet dat we veel kunnen bereiken.

Ik ben heel blij dat ik, als man, geëngageerd ben in de strijd tegen VGV. Ik was ook heel blij toen ik zag hoeveel mannen er deelnamen aan de vorming. Ik dacht dat ik de enige was… maar ik heb gemerkt dat er nog veel anderen geëngageerd zijn. Dit heeft me nog meer moed gegeven, want ik heb veel mannen en jongeren leren kennen. Hoe meer tijd ik met hen doorbracht, hoe duidelijker het voor mij werd dat er velen geëngageerd zijn in de strijd. Dus voor mij is het opnieuw belangrijk om vooruit te gaan. Mannen die niet op de hoogte zijn, mannen die denken dat ze niets te maken hebben met VGV, ik zal hen uitleggen dat ze er wel mee te maken hebben. Wij zijn de huisvaders, wij zijn de vaders van de jonge meisjes en we zijn de echtgenoten van de vrouwen. Als zij lijden, lijden wij automatisch ook.  Zeker als we van hen houden.

De inspanning om de mannen van het centrum te betrekken bij de strijd

Hier in het centrum is het moeilijk, met de mannen. Ze zijn vaak bezig met de asielprocedure. Maar ik heb niet de bedoeling te verhinderen dat ze aandacht schenken aan hun procedure. De procedure is een werkelijkheid, daardoor zijn we hier. Maar ik probeer hen te doen begrijpen dat je op alles kan wachten, als je op de procedure wacht! Het is beter om te bewegen, en dat de procedure volgt. Ik zeg hen vaak “kom in actie, engageer je, laten we proberen iets te verwenlijken!”.

Ik was dan ook heel blij om te zien dat een man van Angolese afkomst meewerkte aan het afficheproject^[5]  . VGV wordt niet uitgevoerd in Angola, dus hij is niet betrokken tot de problematiek. Maar toen hij zag dat ik probeerde met hem te praten, heeft hij het begrepen. Hij is naar ons toe gekomen en heeft zich geëngageerd, dat heeft me veel plezier gedaan.

 Dus, het is inderdaad moeilijk met de mannen. Maar ik probeer de mensen altijd te duwen, telkens als er een activiteit van GAMS is. Vooral de mannen. Er komen telkens 3,4,5 mensen mee met ons. Beetje bij beetje zullen ze ontdekken. En vroeg of laat zullen ze beseffen. Want wij, Guinëers, zijn allemaal het slachtoffer van VGV. Iedereen heeft wel een persoon in zijn omgeving die getroffen werd, en als een man moet trouwen zal dat automatisch met een vrouw zijn die VGV heeft ondergaan. Als een man vader wordt, loopt het kind gevaar besneden te worden indien het een meisje is. We zijn dus allemaal betrokken, daarom probeer ik te mobiliseren, te informeren. Ik probeer de aandacht te trekken, ik probeer uit te leggen dat we betrokken zijn, we mogen het niet overlaten aan de vrouwen!

Vol ideeën voor projecten

Ik heb veel ideeën, ik heb veel werk. Ik heb ook al veel verwezenlijkt. Lang geleden heb ik een lied geschreven over VGV. Ik weet dat dit lied ooit gehoord zal worden. Sinds ik de vorming voor sleutelpersonen in de gemeenschap heb afgerond, ben ik aan het werken aan een film. Dankzij deze film kan ik vandaag dromen, ik doe mijn werk beetje bij beetje.

Naast deze film hebben we, samen met de groep, een theaterproject. Maar ik persoonlijk werk vooral aan het lied en de film. Vooral die laatste neemt veel van mijn tijd in beslag.

Vandaag is het mijn grootste wens om actief te zijn op het terrein. Actie voeren, mensen raken die nog niet geïnformeerd waren, de aandacht trekken van mensen die niet weten dat VGV bestaat, en vooral onze gemeenschap sensibiliseren.

[1] CIRE – Coordination et initiative pour réfugiés et étrangés – ontfermt zich al bijna 60 jaar over asielzoekers, vluchtelingen en vreemdelingen met of zonder verblijfsvergunning. Migratie, opvang van asielzoekers, regularisering van mensen zonder papieren, de politiek van het opsluiten en uitzetten van vreemdelingen of integratie vormen de kern van onze activiteiten en reflecties. (www.cire.be)

 [2] Khadidiatou Diallo en Fabienne Richard zijn respectievelijk oprichtster en voorzitster van GAMS België en coördinatrice van GAMS België.

^[3] Het colloquium van INTACT had als thema “Vrouwelijke genitale verminking en asiel in het licht van de recente ontwikkelingen in het internationaal recht: het voorbeeld van Guinee”. De documentatie van het colloquium kunt u downloaden door hier te klikken

 ^[4] Florence Dognies is sociaal assistente in het opvangcentrum voor asielzoekers van Florennes. Ze is verantwoordelijk voor het project VGV. Klik hier voor haar interview van maart 2014.

^[5]  In april 2014 werd het afficheproject voorgesteld aan de bewoonsters en bewoners van het opvangcentrum Florennes. Er werden drie sensibiliseringsaffiches ontworpen.