Assiatou (links) en Diariou (rechts)

We gingen in gesprek met Assiatou en Diariou. De twintigers hebben een aantal zaken gemeenschappelijk: ze zijn afkomstig van de Peul-gemeenschap in Guinee, studeren sociaal werk, lopen stage bij GAMS vzw en volgen er de vorming tot co-bemiddelaar (m/v/x).

Kunnen jullie zichzelf voorstellen?
Assiatou: “Mijn naam is Assiatou Diallo, ik ben 26 jaar oud. Ik ben afkomstig van Labé, een regio in Guinee, en behoor tot de Peul-gemeenschap. Ik ben getrouwd en heb twee kinderen. Ik woon nu 5 jaar in België. Na de cursus inburgering startte ik onmiddellijk met de opleiding sociaal werk. Ik ben altijd sociaal geëngageerd geweest, ik hou ervan om naar mensen te luisteren en hen te helpen. In mijn land van herkomst studeerde ik sociale wetenschappen, het was dus een logische keuze om ook hier in de sector verder te gaan. In dit kader loop ik momenteel mijn derdejaarsstage bij GAMS.”

Diariou: “Mijn naam is Diariou Sow. Ik ben ook afkomstig uit Guinee en behoor tot de Peul-gemeenschap. Ik ben ongeveer 6 jaar in België. Ik maakte kennis met GAMS toen ik asielzoekster was, in die tijd was de vereniging nog gevestigd in de Dwarsstraat. Ik nam toen vaak deel aan de activiteiten, vooral aan de workshop lichaamsexpressie. Dit heeft me veel geholpen, want ik had toen zeer weinig contacten. Hier kreeg ik de kans andere mensen te ontmoeten, ook mensen uit mijn land van herkomst. De vereniging heeft een belangrijke rol gespeeld in mijn leven in België. Net als Assiatou studeer ik nu sociaal werk en liep ik 2 maanden stage bij GAMS.”

Waarom wilden jullie stage lopen bij GAMS?
Assiatou: “Ik hoorde voor het eerst spreken over GAMS toen ik vorig jaar stage liep bij het FEDASIL-opvangcentrum in Sint-Pieters-Woluwe. Ik was erg blij toen ik ontdekte dat er in België een organisatie bestaat die werkt rond de problematiek VGV. Ik besliste er stage te lopen omdat ik in de toekomst graag wil meewerken in de strijd tegen vrouwelijke genitale verminking in mijn dorp in de regio Labé.. Via deze stage wil ik de problematiek beter begrijpen en wil ik te weten komen hoe ik het onderwerp kan aankaarten met mensen in mijn dorp. Dankzij GAMS begrijp ik dat je dit op een bepaalde manier moet aanpakken, om de mensen niet te kwetsen. Je moet je argumenten goed voorbereiden en weten hoe je bepaalde vooroordelen kunt ontkrachten.”

Diariou: “Ik slaagde er maar niet in om mijn besnijdenis te verwerken. Ik wilde dat iemand “neen” had gezegd toen ik als klein meisje besneden werd. Telkens ik daarna andere meisjes zag vertrekken om besneden te worden, wilde ik hen helpen. Maar ik kon niets doen, mijn stem telde niet.
Ik besliste stage te lopen bij GAMS om te leren hoe ik kon reageren op de argumenten van voorstanders van VGV en om meer respect te krijgen binnen mijn gemeenschap. Ik was al tegen besnijdenis voordat ik naar GAMS kwam, maar toen wist ik niet hoe ik VGV moest aankaarten, ik durfde er niet over spreken met de leden van mijn gemeenschap.”

Ik begrijp nog steeds niet waarom mannen meer gerespecteerd worden dan vrouwen. Toen ik klein was, dacht ik vaak: God, waarom heb je me als vrouw op de wereld gezet?
De situatie rond vrouwenrechten is problematisch in alle gemeenschappen, in alle landen.

Dus jullie waren al langer tegen vrouwenbesnijdenis?
Samen: “Ja!”
Assiatou : “Ik begon mij vragen te stellen toen ik zelf besneden werd, ik was toen ongeveer 11 jaar oud. Het was vooral de manier waarop het gebeurde. Men vertelt je niet wat er staat te gebeuren, opeens grijpen een aantal vrouwen je vast, jij schreeuwt maar dat deert hen niet.
In mijn dorp werden de meisjes samen besneden. We moesten slapen op een mat op de grond en eten uit dezelfde kalebas. We werden niet gerespecteerd. Besnijdenis is een middel om vrouwen zwakker te maken.”

Diariou: “Niet alleen besnijdenis, maar alle vormen van geweld tegen vrouwen. Ik begrijp nog steeds niet waarom mannen meer gerespecteerd worden dan vrouwen. Toen ik klein was, dacht ik vaak: “God, waarom heb je me als vrouw op de wereld gezet?” Maar vandaag ben ik trots op de vrouw die ik geworden ben.”

Assiatou: “Ja, besnijdenis is slechts het begin. Het lijkt alsof vrouwen moeten lijden, alsof ze onderdrukt moeten worden. Na de besnijdenis volgt het gedwongen huwelijk. Wat mij het meest choqueerde is dat je als vrouw het recht niet hebt om je eigen leven te bepalen. Men stelt je voor aan een man en je hebt het recht niet om te weigeren. Maar in een huwelijk zou de toestemming wederzijds moeten zijn. Het enige wat telt in mijn gemeenschap, is dat een vrouw trouwt. Ik heb dit onderwerp bespreekbaar gemaakt binnen mijn familie. Ik maak de mensen ervan bewust dat het huwelijk in de eerste plaats de keuze en het geluk van de partners moet zijn, en niet een symbool voor de familie.”

Diariou: “Ja. Binnen de gemeenschap vragen ze me steeds weer waarom ik niet getrouwd ben.”

“Ik stel vast dat er een gebrek bestaat aan dialoog. Vrouwen worden geconfronteerd met dezelfde situaties, dezelfde vormen van geweld, maar ze spreken er niet over. Zelfs niet met hun zussen! Er wordt bijvoorbeeld erg veel belang gehecht aan maagdelijkheid. Als iemand een vriendje heeft en haar maagdelijkheid verliest, durft ze hier vaak niet over spreken met haar zus omdat ze bang is dat zij dit zou doorvertellen aan hun ouders. Terwijl haar zus misschien hetzelfde heeft meegemaakt! Zelfs voor meisjes die hier opgegroeid zijn, is maagdelijkheid iets erg belangrijks. Ze zouden er zelfs over durven liegen tegen hun verloofde. Ik vind nochtans dat het beter zou zijn een huwelijk te baseren op de waarheid, op vertrouwen, … Wat mannen doen, is niet belangrijk. Maar voor meisjes ligt dit helemaal anders. Als meisjes seksuele betrekkingen hebben voor het huwelijk, worden ze beschouwd als slechte personen. Maar dat is niet waar!”

“De situatie rond vrouwenrechten is problematisch in alle gemeenschappen, in alle landen. Europese vrouwen hebben moeten vechten om een minimum aan rechten te verkrijgen, zoals stemrecht. En ook hier worden vrouwen nog steeds het slachtoffer van seksueel geweld, onder andere. Mensen zeggen vaak dat ik een feministe ben…”

Waarom zijn jullie co-bemiddelaar geworden bij GAMS?
Diariou: “Toen ik stage liep, vroeg ik vaak wanneer de volgende vorming georganiseerd zou worden. Ik wilde blijven leren en ik wilde de nodige kennis en vaardigheden verwerven om te kunnen strijden tegen geweld tegen vrouwen, zowel hier als in Guinee. De groep co-bemiddelaars is divers en iedereen is gemotiveerd. Iedereen brengt iets bij, sommigen zijn mondeling zeer sterk, anderen hebben dan weer meer theoretische kennis.”

Assiatou: “Voor mij betekent co-bemiddelaar zijn ook dat ik meer respect krijg binnen mijn gemeenschap. Wanneer ik mensen sensibiliseer, kan ik mezelf voorstellen als co-bemiddelaar van GAMS. Het is ook een manier om contact te houden met GAMS en om de nodige informatie en steun te krijgen om mijn persoonlijk project in mijn land van herkomst in goede banen te leiden. Dankzij de vorming ontmoeten we personen van andere gemeenschappen, waar VGV ook uitgevoerd wordt. We leren bij over hoe dit bij hen gebeurt en we kunnen onze kennis en ervaring delen.”

Kunnen jullie ons iets meer vertellen over de sensibiliseringsmethodieken binnen jullie gemeenschap?
Assiatou: “Er wordt wel eens gezegd dat mensen zullen ophouden met de praktijk als men hen de lichamelijke, psychologische en seksuele gevolgen van VGV uitlegt. Maar ik heb gemerkt dat de mensen deze gevolgen al kennen, bijna iedereen weet dit. Er wordt niet veel belang gehecht aan de gevolgen, het ware doel van VGV is vrouwen te onderdrukken.”

Diariou: “Ik ben akkoord, zeker de vrouwen zijn hiervan op de hoogte. Wat de sensibilisering betreft, je moet veel geduld hebben en een vertrouwensrelatie opbouwen.
De aanpak in België en in Guinee is verschillend. De organisaties in Guinee hebben steun nodig, er bestaat een gebrek aan middelen en veel dorpen zijn moeilijk bereikbaar. Er zijn zo veel problemen in Guinee! Wanneer mensen honger hebben en hun kinderen niet naar school kunnen sturen, zijn ze minder geneigd te luisteren als je over besnijdenis spreekt. Daarom is het zo’n lang proces en moet je veel geduld hebben. Een praktijk die al generatieslang uitgevoerd wordt, kan niet van de ene dag op de andere stopgezet worden. Deze traditie is sterk verankerd, er is tijd nodig om verandering te brengen.”

De mensen kennen de gevolgen van VGV, bijna iedereen is zich hiervan bewust. Maar er wordt niet veel belang aan gehecht, het ware doel van VGV is vrouwen te onderdrukken.

Assiatou: “Het is waar dat men in Guinee nog een lange weg te gaan heeft. Ik vind dat er een andere methodiek toegepast moet worden, de overheid en de organisaties ter plaatse moeten meer moeite doen. Er moet meer over VGV gepraat worden in de media, tijdens conferenties, opendeurdagen, enz. VGV zou ook opgenomen moeten worden in het onderwijs, bijvoorbeeld in de lessen biologie, en in pedagogische tools voor professionals. Er moet gewerkt worden met de besnijdsters. Er moeten andere winstgevende activiteiten gecreëerd worden voor hen en ze moeten een andere rol en status krijgen binnen de gemeenschap. Bovendien is het ook belangrijk dat mannen gesensibiliseerd worden, want VGV is niet alleen een vrouwenzaak. Mannen moeten betrokken worden tot de strijd via vormingen zodat ook zij hun gemeenschap zouden kunnen sensibiliseren. Ook imams moeten betrokken worden, zodat zij kunnen uitleggen dat VGV niet voorgeschreven wordt door de religie. Ten slotte moet het taboe rond seksualiteit ontkracht worden.”

Diarou: “Maar er is hoop! Eén moeder die VGV weigert, beschermt een volledige generatie.”

Assiatou: “Daarom moeten we allen samen strijden, iedereen moet zijn/haar steentje bijdragen om tot een sociale verandering te komen.”

We moeten allen samen strijden, iedereen moet zijn/haar steentje bijdragen om tot een sociale verandering te komen.

Spreken jullie al over VGV met jullie familie en vrienden in Guinee?
Assiatou: “Aangezien ik enkel via de telefoon kan communiceren met de mensen in Guinee, is dit moeilijk. Maar ik begin er beetje bij beetje toch over te spreken, zowel met de familie in Guinee als met de gemeenschap in België. Ik vertel hen dat ze de slechte tradities moeten stopzetten. We kennen zowel goede als slechte tradities, en er moet een einde gebracht worden aan deze laatste. We moeten het geweld vooral durven benoemen. Als niemand zich hiertegen verzet, zal er niets veranderen. We moeten erover spreken! De mensen in mijn land van herkomst vinden dat ik veranderd ben sinds ik in België woon… Als ik hier vertel dat ik wil terugkeren naar Guinee om te strijden tegen VGV, zeggen de mensen dat ik hier moet blijven. Maar ik wil de zaken veranderen! Ik kan vrouwenbesnijdenis of gedwongen huwelijk niet langer accepteren!”

Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?
Assiatou: “De komende weken gaan we verder met de vorming voor co-bemiddelaars. Binnenkort doen we voor het eerst activiteiten met de doelgroep.
Ik zou ook graag meer ervaring opbouwen. Tijdens mijn stage bij GAMS heb ik gemerkt dat je sociaal werk niet alleen op school leert, maar ook op het terrein. Ik vind het erg belangrijk concrete terreinervaring op te doen. Na mijn studies wil ik terugkeren naar mijn land van herkomst, bijvoorbeeld tijdens de vakanties, om mijn gemeenschap te sensibiliseren. Ik zou graag een boekje maken in de lokale talen om uit te delen in de dorpen van mijn regio.”

Diariou: “Ik wil later ook graag reizen, op het terrein werken en de nodige ervaring opdoen. Maar momenteel heb ik een ander project, ik ben een boek aan het schrijven. Het gaat over een vrouw uit Guinee die migreert, over haar ontmoetingen, enz. Alle vrouwen uit Guinee zullen zich hierin herkennen…
Ik wil ook dat GAMS de leerlingen in mijn klas komt sensibiliseren. VGV werd kort aangehaald in de les en ik zag toen dat ook de andere leerlingen sterk geïnteresseerd waren. Na de vorming voor co-bemiddelaars wil ik graag iets organiseren in mijn school.”

Hebben jullie nog een laatste boodschap voor we afsluiten?
“Bedankt om ons aan het woord te laten. Wij willen SPREKEN, de zaken BENOEMEN, maar we krijgen hier niet vaak de kans toe, zeker in ons land van herkomst.”